Waarom is gember zo goed voor je?

Gember is inmiddels niet meer weg te denken uit de voedselindustrie.
Het wordt ontzettend veel verwerkt in talloze producten, we drinken liters gemberthee, we koken met gembersiroop, we gebruiken het vers om ons eten wat meer smaak en pit te geven, kortom….waar zouden we zijn zonder gember?
Het is niet alleen ontzettend lekker en kruidig, gember heeft ook wetenschappelijk onderbouwde gezondheidsvoordelen.
Al decennia’s lang staat gember bekend als verwarmend, versterkend en rustgevend voor de maag. In dit uitgebreide artikel alles over deze zeer bijzondere wortel.

1. Wat is gember eigenlijk?

Gember is een wortelknol van de gemberplant. De Indonesische benaming van gember is Djahé, een naam die in België ook vrij veel wordt gebruikt. Het gaat erg ver terug in de tijd, al in de middeleeuwen werd het gebruikt om voedsel op smaak te brengen. Gember eet je niet puur, heel straf en daarom verwerk je het door jouw gerechten. Gember is meest populair in poedervorm. Je kan het ook gekonfijt en als siroop kopen. Gember wordt tevens veel gebruikt in tal van voedingsmiddelen, zoals gemberbier, frisdranken en gemberjam. Het belangrijkste, meest actieve ingrediënten in gember zijn de vrij prikkelende verbindingen gingerol en shogaol. beta-caroteen, en Curcumine. Juist, de stof die we ook vooral in kurkuma tegenkomen. In Aziatische Indische en Arabische landen wordt gember al eeuwenlang beschouwd als geneesmiddel en dat is niet voor niets want het rijtje aan gezonde voordelen is inderdaad nogal indrukwekkend. Gember dankt zijn goede naam in de medicinale hoek door de vele bouwstoffen en vitaminen die zorgen voor tal van gunstige effecten op tal van kwalen. Zoals eerder geschreven bezit gember de bouwstoffen gingerol, shogaol en ook zingilberene. Deze stofjes hebben antioxidante eigenschappen die je lichaam helpen te beschermen voor onder andere hart en vaatziekte en kanker. Ook zitten er in gember allerlei vitaminen, mineralen , eiwitten, water, vezels en koolhydraten. Aanwezige vitaminen zijn o. a vitamine B1, B2, B6 en vitamine C. Mineralen als kalium, zink, ijzer, calcium en koper zijn ook ruim aanwezig in de gemberwortel. Maar de medicinale werking komt dus met name door de drie bouwstoffen.

Gingerol is een bio-actieve stof. Bio-actieve stoffen zijn geen vitaminen of mineralen, maar zuiver plantaardige voedingsstoffen die zeer gezond zijn te noemen. Door deze bio-actieve stoffen verkrijgen groente en fruit bijvoorbeeld ook hun mooie felle kleuren. Gingerol staat voornaam bekend om misselijkheid/braken te verminderen. Tevens helpt het om gezwollen ontstoken gewrichten te verminderen. We herkennen gember vooral aan de vrij scherpe smaak.

Dit is afkomstig van de stof shogaol. Shogaol is de stof die helpt tegen kanker en hart en vaatziekten. Daarnaast geeft deze stof een pijnstillende werking. Als gember gedroogd wordt, smaakt het scherper. Dit komt omdat gingerol omgezet wordt in het veel scherpere shogaol. Wanneer verse gember gekookt wordt verandert gingerol in zingeron.

Zingilberene is een olie dat nauw samenwerkt met gingerol. Het zorgt o. a voor een goede spijsvertering. Gember bezit ook een aantal enzymen die de stoelgang bevorderen. Gember is ook het meest natuurlijkste middeltje om een opgeblazen gevoel/opgezwollen buik te verminderen. Alsof dit alles nog niet genoeg is, bevordert dagelijks eten van gember ook de bloedcirculatie, en werkt het ontgiftend. Als je moeite hebt om voedsel te verteren is gember ook je beste vriend. Gember zorgt namelijk voor een betere speeksel-aanmaak. Gember werkt ook zeer effectief tegen migraine. Het werkt verwarmend, maar tevens verkoelend tegelijk. Gebruik je net als ik de verse wortel, dan heb je meteen ook een goede vocht regulering te pakken. Ook werkt gember verrassend goed bij verkoudheid en de aanverwante klachten. Zo lost het slijmvorming op en verhelpt/vermindert zo het hoesten aanzienlijk, en het droogt overmatig vocht, waardoor loopneuzen en zelfs slijmvliesontstekingen minder kans krijgen.

Een van de grootste ( en meteen mest onderschatte) voordelen van gember is het tot rust brengen van een onrustige maag. Een stukje geraspte gember koken en zeven en drinken helpt de maag tot rust te komen. Gember helpt met name de spijsvertering te verbeteren door het afbreken van eiwitten en vetten te bevorderen. Dit kan ervoor zorgen dat vervelende klachten als flatulentie, gasvormingen en verstoppingen uitblijven waardoor ons immuunsysteem krachtig blijft.

Gember staat bekend om zijn hulp tegen misselijkheid. Deskundigen zijn er nog steeds niet helemaal over uit hoe dat nu precies werkt, maar vermoed wordt dat gember stofjes bevat die één zelfde werking hebben als medicatie tegen misselijkheid. Er is geen consensus over de juiste dosering, maar de meeste studies/onderzoeken wezen uit dat deelnemers tussen de 0,5 en 1,5 gram gemberwortel per dag ervoeren als werkzaam. Gember kan helpen tegen allerlei soorten misselijkheid, zoals zwangerschaps-misselijkheid, misselijkheid na een chemo-kuur, of algemene misselijkheid.

3. Kan gember ook schadelijk zijn?

Goed, niets dan lof over deze geweldige wortel. Maar toch zit er een kleine kanttekening bij. Want net als bij alle andere voedingsmiddelen het geval is, of deze nu 100% puur en natuurlijk zijn of enkel kunstmatig, teveel is nooit goed. En kan het juist een averecht effect opleveren, en je gezondheid meer schaden dan goed doen. Dit gaat ook op voor gember. Gember kun je vrij guitig gebruiken, maar maak het ook weer niet te bont. De aanbevolen doseringen lopen nogal uiteen, ik persoonlijk zou een veilige marge aanhouden van niet meer dan een kleine eetlepel( poeder) per dag, Meest aanbevolen wordt niet meer dan 1000 mg per dag wat neerkomt op een gram. Gebruik dan ook niet meer dan een klein stukje verse gemberwortel-rasp door je voeding. Je kunt de rasp het beste even laten trekken en dan zeven.

Daarnaast zijn er nog een paar punten waar rekening mee moet worden gehouden:

Gebruik geen gember als je last hebt van galstenen.
Neem gember niet gelijktijdig in met aspirine. Gember heeft een negatieve invloed op de opname van de aspirine. Gember eten na inname is overigens niet gevaarlijk.
Gebruik geen gember bij hoge koorts/hitte verschijnselen.
Pas op met gember tijdens de zwangerschap. Alhoewel de berichten gunstig zijn tegen zwangerschapsmisselijkheid, is het meest verstandig om er voorzichtig mee om te springen. Wil je tijdens je zwangerschap gember gebruiken, neem dan het beste even contact op met een arts voor de juiste gerichte adviezen.

Gebruik je gember dus verkeerd/overmatig, dan kan het juist alle genoemde klachten in de hand werken dan verminderen. Overdrijf dus nooit met de doseringen. Je lichaam kan dan erg anders reageren , waaronder het maag/darmkanaal. Gehoorde klachten bij verkeerd/overmatig gebruik zijn diaree en overmatig zweten, dit kan zelfs zo snel gaan dat het lichaam de vochtproductie niet snel genoeg aangevoerd krijgt en er uitdrogingsverschijnselen kunnen ontstaan. Daarnaast zijn er klachten bekend als slaperigheid, duizeligheid, verwardheid en een onregelmatige hartslag. Alle reden dus om het niet te bont te maken.

Sommige mensen reageren overgevoelig op gember. Uiteraard is het dan meest verstandig om het gebruik direct te staken. Veel gehoorde overgevoeligheid-reacties zijn tintelende mond/tong/lippen. krampen in darmen, direct na inname het enorm warm krijgen, zweten, loopneus en pijnlijke, branderige keel. Soms kunnen mensen met een overgevoeligheid voor gember niet tegen verse gemberwortel, maar wel in poedervorm verwerkt door hun voedsel.

Zelf gemberthee maken? Hier is mijn “ gouden “formule:

Rasp een stukje ( duimdik) verse gemberwortel en doe deze samen met een liter water in een pan, breng al roerend aan de kook. Zeef de massa. Doe in een los theezakje een theelepel rozen-apotheker, een theelepel goudsbloem en twee Ginkon blaadjes en laat het builtje in de thee ongeveer 10 minuten trekken. Deze thee is ook zalig om koud te drinken! Ik gebruik altijd een druppeltje stevia in mijn thee, maar dat hoeft natuurlijk niet.

Smakelijk en tot drinks

Marc